Ervaringsdeskundigheid
Leren van de praktijk
Al langer onderkennen we het belang van inwoners die hun eigen ervaringen delen met anderen. Die ‘ervaringsdeskundigheid’ heeft in 2022 een prominente plek op de Incluzio-agenda gekregen, met de ontwikkeling van een routekaart.
Ervaringsdeskundigen zijn bekend met verschillende uitdagingen in het leven. Voorbeelden zijn ggz-kwetsbaarheid, rouw en verlies, een scheiding, schulden, armoede, een beperking en eenzaamheid. Ook kunnen ze bekend zijn met woonaanpassingen, persoonsgebonden budgetten of dagbesteding. Een ervaringsdeskundige zet die kennis in ten behoeve van een ander met vergelijkbare uitdagingen.
De ervaringsdeskundige heeft daarvoor een aanvullende opleiding gevolgd, en kan binnen Incluzio rekenen op een betaalde baan. Daarnaast onderscheiden we ervaringsvrijwilligers en ervaringscoaches: inwoners met kennis van een bepaalde situatie of uitdaging in het leven, zonder er een opleiding voor te hebben gevolgd. In onze opdrachten maken we ook gebruik van deze twee vormen van ervaringskennis, maar dan niet als betaalde kracht.
Inzet binnen wijkteams
Ervaringsdeskundigheid wordt binnen wijkteams steeds meer ingezet. Goede voorbeelden zijn BTO Utrecht, Incluzio Nijmegen, wmo radar Rotterdam en Incluzio Hollands Kroon. Onze professionals lopen tegen vragen aan. In welke rol zet je ervaring in? Welk soort ervaring zet je in? En hoe kom je aan ervaringsdeskundigen? Daarom is in 2022 een routekaart ontwikkeld die hen handvatten geeft om de ervaring van anderen te gebruiken.
De routekaart bevat informatie over trainingen en opleidingen voor ervaringsdeskundigen, aanbestedingen, de inzet van ervaringskennis als vorm van SROI en tips voor een structurele inzet van ervaringsdeskundigheid in opdrachten.
Ervaringsdeskundigen zijn van meerwaarde in ondersteuning
De inzet van ervaringsdeskundigheid kan het werk van Incluzio een grote boost geven. Daarom zijn in diverse opdrachten ervaringsdeskundigen al een vanzelfsprekend onderdeel van buurtteams. Nicole Hofs is zo’n medewerker die bij BTO Utrecht weet waar zij over praat: PTSS, ‘door een voorval uit het verleden’, en verslaving.
‘Ik heb mijzelf een heel ongezonde copingstijl (de manier waarop je met stress en tegenslagen omgaat) eigen gemaakt. Uiteindelijk had ik het middelengebruik niet meer onder controle. Ik ben heel hard onderuit gegaan. Vervolgens heb ik na een klinische opname in een safehouse gewoond en daarna mijn leven weer op de rit gekregen.’
Opvallend detail: in de periode dat zij problemen heeft is Nicole al werkzaam bij BTO in Utrecht, als generalist in de buurtteams. ‘Met je billen bloot naar je leidinggevende en naar de organisatie stappen: dat is vreselijk. Maar ik moest wel open kaart spelen voor die klinische opname.’ Werk op een ander vlak
Ervaringsdeskundigen stromen niet zomaar in. Zij hebben een aanvullende hbo-opleiding gevolgd. Als psycholoog van huis uit maakte Nicole vrij eenvoudig de stap naar haar nieuwe rol. ‘Ik weet niet of ik nu mijn werk beter doe, maar ik doe het op een ander vlak. Ik herken dat mensen zich elke dag voornemen om te stoppen, maar het niet lukt. Ik herken dat ze niet open durven te zijn over wat ze hebben. Ik herken dat ze ontkennen dat ze iets hebben, deels door het publieke stigma en deels door het zelfstigma van schaamte.’
Breed palet aan vragen
Collega’s roepen de hulp in van Nicole voor een breed palet van vragen. ‘Ik ben voor allerlei problemen inzetbaar: niet alleen PTSS en verslaving, ook rouw, verdriet, de acceptatie van een diagnose, hoe vind ik balans, hoe vertel ik mijn werkgever dat ik autisme heb. Wat ik kan toevoegen als ervaringsdeskundige is hoe het proces tot acceptatie is gelopen. Wanneer ik het wel verteld heb aan anderen. En wanneer niet.’
